Janusz Korczak

Janusz Korczak

Janusz Korczak, een pseudoniem van Henryk Goldszmit, werd in 1878 of 1879 geboren in een rijke geassimileerde Joodse familie in Warschau. Zijn vader Józef Goldszmit stierf in 1896, waardoor zijn familie zonder bron van inkomsten kwam. Als tiener was Korczak broodwinner voor zijn moeder, zus en grootmoeder.
Korczak leidde tussen de twee wereldoorlogen, in Warschau een weeshuis voor Joodse kinderen. In 1942 is hij met zijn weeskinderen in het concentratiekamp Treblinka omgebracht.
Hij beschouwde kinderen als volwaardige mensen en gaf ze veel rechten en verantwoordelijkheden. In zijn weeshuis was een kinderparlement en leerden de kinderen door middel van het mentorschap om voor elkaar zorg te dragen.

Janusz Korczak schreef veel boeken over en voor kinderen. Een van zijn bekendste kinderboeken is: “Koning Matthijsje de Eerste”.
Matthijsje betekent: ‘geschenk van God’. Hieraan is de naam van onze school ontleend. Het logo van onze school ‘ het klaverblad’ (symbool voor geluk) : stond afgebeeld op de groene vlag van het weeshuis.
Wij voelen ons verwant met hem, in zijn verwondering dat er een Schepper is, die zich bemoeit met Zijn schepping.
In al zijn werk vinden we dat Korczak zelf, vanuit een verbintenis met zijn God leeft.
We vinden dit onder meer terug in een uitspraak van Korczak aan het einde van zijn leven:
“Mijn leven is moeilijk, maar interessant geweest. In mijn jeugd heb ik God juist daarom gevraagd: God geef me een zwaar leven. Maar laat het mooi en rijk zijn en hoog mikken”.
Net als Janusz Korczak beleven we dat we in de opvoeding de kinderen geen God en geen geloofsleven kunnen geven, noch een geloof aanleren. Zij zullen zelf God moeten vinden. Prachtig verwoordt Janusz Korczak dit in de afscheidsbrief die hij schreef aan kinderen die het weeshuis verlieten -1920.
“Helaas zijn woorden arm en zwak. We geven jullie niets!
We geven jullie geen God, want die moet je zelf in je eigen ziel zoeken, in een eenzaam gevecht.
We geven jullie geen vaderland, want dat moet je zelf door de eigen inspanning van je hart en door nadenken vinden.
We geven jullie geen naastenliefde, want er is geen liefde zonder vergeving en vergeven is moeilijk, een zwaar karwei dat ieder zelf op zich moet nemen.
We geven jullie maar één ding: het verlangen naar een beter leven, dat nu nog niet bestaat, maar dat eenmaal zal bestaan, een leven in waarheid en gerechtigheid. Misschien zal dit verlangen jullie tot God, tot een vaderland en tot liefhebben brengen.”

Korczak heeft geen didactiekboek geschreven en geeft geen pasklare antwoorden:
“In elke situatie zullen opvoeders moeten proberen te verstaan waarom een kind doet zoals het doet en wat het nodig heeft.”